RBI Guidelines | कर्ज वसुली एजंट कोणाच्या नियंत्रणाखाली आहेत, ते आरबीआयच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन का करत नाहीत?

कर्ज वसुली एजंट कोणाच्या नियंत्रणाखाली आहेत, ते आरबीआयच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन का करत नाहीत?

झारखंडमध्ये कर्ज वसुली करणाऱ्या एजंटने गरोदर महिलेला ट्रॅक्टरने चिरडण्याच्या घटनेनंतर हा मुद्दा पुन्हा तापला आहे.  रिझर्व्ह बँकेने वारंवार मार्गदर्शक सूचना जारी करूनही ग्राहकांना त्रास देण्याच्या घटना समोर येत आहेत.  शेवटी, या एजंटांवर बँकांचे नियंत्रण का नाही आणि यावर नियंत्रण कसे ठेवता येईल.

झारखंडच्या हजारीबाग जिल्ह्यात कर्ज वसुली एजंटने एका गर्भवती महिलेवर ट्रॅक्टर चढवला.गेल्या आठवड्यात तिचा मृत्यू झाला , वसुली करणारे एजंट अनियंत्रित का होतात आणि रिझर्व्ह बँकेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा त्यांच्यावर काहीही परिणाम होत नाही, हा मुद्दा पुन्हा तापला आहे.

 कर्ज वसुली एजंटांनी नियम मोडून ग्राहकांना त्रास दिला आणि मानसिक व सामाजिक छळ केल्याची अनेक प्रकरणे समोर आली आहेत.  ताज्या घटनेने कर्ज वसुली एजंटवर नियंत्रण कोणाचे, हा मुद्दा पुन्हा ऐरणीवर आला आहे.  मनीकंट्रोलच्या बातमीनुसार, बॅंकांकडून रिकव्हरी एजंट नेमले जातात, जे बुडीत कर्जे वसूल करण्यासाठी कठोर भूमिका घेतात.

थेट, हे एजंट तृतीय पक्ष कंपन्यांच्या वतीने नियुक्त केले जातात आणि या कंपन्या बँकांच्या बदल्यात कर्जदारांकडून कर्ज वसुलीचे काम करतात.    आरबीआय वेळोवेळी रिकव्हरी एजंटसाठी त्यांच्या सूचना आणि मार्गदर्शक तत्त्वे देखील जारी करते.

काय आहे RBI ची मार्गदर्शक तत्वे

 गेल्या महिन्यात ऑगस्टमध्ये रिझर्व्ह बँकेने रिकव्हरी एजंट्ससाठी स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली होती.  त्यात म्हटले आहे की वसुली एजंट थेट बँक आणि कर्जदाराशी जोडले जातील.  एजंट ग्राहकाला सकाळी ८ वाजण्यापूर्वी आणि संध्याकाळी ७ नंतर कॉल करू शकत नाहीत.  अधिसूचनेत, आरबीआयने म्हटले आहे की वसुली एजंट नियुक्त करणार्‍या एजन्सींनी विशेष काळजी घ्यावी की कोणत्याही ग्राहकाला त्याच्याकडून किंवा एजंटकडून वसुली करताना शाब्दिक किंवा शारीरिक छळ होऊ नये.

एजंट का त्रास देतात?

 कर्जाच्या वसुलीदरम्यान, एजंटला नियुक्त केलेल्या थर्ड पार्टी एजन्सींचा दबाव देखील असतो.  सहकारी बँका आणि NBFC चे एजंट सर्वात जास्त नियम तोडतात.  अशा परिस्थितीत बँकिंग नियामकाने या कंपन्यांवर कठोर कारवाईची तरतूद करावी.  ग्राहकांना योग्य वागणूक मिळावी यासाठी एजंटचेही काटेकोरपणे पालन करणे आवश्यक आहे.

 एजंटला लगाम कसा घालणार?

 एजंट नियुक्त करणाऱ्या कंपन्यांच्या संचालक मंडळाकडून कठोर कारवाई केली जाते तेव्हाच अनियंत्रित एजंटांवर नियंत्रण ठेवता येते.  त्यांनी RBI मार्गदर्शक तत्त्वांचे योग्य प्रकारे पालन करण्यासाठी सतत देखरेख ठेवली पाहिजे आणि कंपन्यांनी कर्ज वसुलीच्या वेळी ग्राहकांच्या तक्रारींचे योग्य निराकरण केले पाहिजे.  या नियमांकडे दुर्लक्ष करणाऱ्या कंपन्यांना वसुली व्यवसायातून बाहेर काढले पाहिजे.