FSSAI परवाना आणि नोंदणी
खाद्यपदार्थ किंवा संबंधित व्यवसाय
सुरू करण्यासाठी भारतात FSSAI
परवाना किंवा FSSAI नोंदणी अनिवार्य आहे. FSSAI परवाना अन्न सुरक्षा आणि मानक
प्राधिकरण कायदा, 2006 द्वारे जारी केला जातो. FSAI नियमांच्या अंमलबजावणीसाठी भारतीय अन्न
सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण आणि राज्य अन्न प्राधिकरण संयुक्तपणे जबाबदार आहेत. FSSAI फूड बिझनेस ऑपरेटर्सची नोंदणी आणि
परवाना देण्यासाठी जबाबदार आहे आणि भारतात कोणतेही अन्न किंवा संबंधित व्यवसाय
चालवण्यासाठी नियम आणि नियम देखील घालते.
FSSAI अन्न उत्पादनावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी
अन्नासाठी मानके स्थापित करून अन्न आणि संबंधित व्यवसायासाठी कायदा सुरक्षित
करण्यासाठी कार्य करते.
FSSAI म्हणजे काय?
FSSAI - भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक
प्राधिकरण ही एक स्वायत्त संस्था आहे जी भारत सरकारच्या आरोग्य आणि कल्याण
मंत्रालयाच्या अंतर्गत स्थापन करण्यात आली आहे. FSSAI परवाना नियमनद्वारे सार्वजनिक आरोग्याचे
संरक्षण आणि प्रचार करण्यासाठी जबाबदार आहे.
भारतात कोणाला FSSAI
परवाना/नोंदणी आवश्यक आहे?
भारतातील FSSAI परवाना/नोंदणी सर्व खाद्यपदार्थ आणि अन्न-संबंधित
व्यवसायांसाठी अनिवार्य आहे, हा 14 अंकी परवाना क्रमांक आम्हाला
उत्पादकाच्या परवान्याची माहिती देतो.
खालील व्यवसायांना FSSAI नोंदणी किंवा परवाना घेणे अनिवार्य आहे.
Ø किरकोळ विक्रेते, किरकोळ दुकाने, स्नॅक्सची दुकाने, मिठाई किंवा बेकरी शॉप इ.
Ø तात्पुरते स्टॉल्स किंवा खाद्यपदार्थ
तयार करणे, वितरण करणे, साठवणे आणि विक्री करणे यामध्ये
गुंतलेली खाद्यपदार्थांची जागा.
Ø पॅकबंद किंवा ताजे तयार अन्न विकणारे
फेरीवाले.
Ø दुग्धशाळा जसे की दूध शीतकरण युनिट, दूध विक्रेते.
Ø भाजीपाला, तेल प्रक्रिया युनिट.
Ø कत्तलखाना जसे मांसाचे दुकान, मटणाचे दुकान, चिकनचे दुकान, कोकरूच्या मांसाचे दुकान.
Ø मांस आणि मासे प्रक्रिया युनिट.
Ø सर्व फूड मॅन्युफॅक्चरिंग आणि
प्रोसेसिंग युनिट्समध्ये अन्नाचे रिपॅकिंग समाविष्ट असते.
Ø शीतगृहाची सोय.
Ø इन्सुलेटेड रेफ्रिजरेटेड व्हॅन/वॅगन, दुधाचे टँकर, फूड वॅगन, फूड ट्रक यासारखी अनेक विशेष वाहने
असलेली खाद्यपदार्थांची वाहतूक करणारा.
Ø कोणताही घाऊक विक्रेता, पुरवठादार, वितरक आणि खाद्यपदार्थांची विक्री
करणारा.
Ø हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि बार.
Ø ढाबा, फूड कॅटरिंगसह बँक्वेट हॉल, घरगुती खाद्य सेवा आणि
Ø जत्रेत किंवा इतर धार्मिक ठिकाणी
खाद्यपदार्थांचे स्टॉल.
Ø आयातदार आणि अन्न निर्यातदार.
FSSAI परवाना/नोंदणीचा प्रकार
वरील-उल्लेखित व्यवसायाच्या प्रत्येक प्रकारच्या पात्रतेच्या निकषांवर अवलंबून
असतो.
FSSAI परवाना कोण मिळवू शकतो?
लघु-उद्योगांसह सर्व खाद्य व्यवसाय
ऑपरेटरना FSSAI परवाना प्राप्त करणे आवश्यक आहे.
व्यवसायाच्या आकाराच्या आधारावर ते केंद्र, राज्य किंवा मूळ परवाना निवडू शकतात.
मोठे खाद्य उत्पादक, आयातदार, निर्यातदार जे मोठ्या प्रमाणावर खाद्यपदार्थ
व्यवसाय करत आहेत त्यांनी केंद्र सरकारकडून भारतातील FSSAI नोंदणी घेणे आवश्यक आहे. तर लहान आणि
मध्यम आकाराच्या व्यावसायिक घटक, वाहतूकदार, विक्रेते, व्यापारी यांनी राज्य सरकारकडे राज्य
परवान्यासाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे.
2 मेट्रिक टन प्रतिदिन क्षमतेचे उत्पादन
युनिट्स, डेअरी युनिट्स जे दररोज 5000 लिटर पर्यंत हाताळतात. रिपॅकिंग, रिलेबलिंग युनिट्स, कॅन्टीन, केटरिंग व्यवसायांना उलाढाल विचारात न घेता
भारतातील FSSAI राज्य परवान्यासाठी अर्ज करणे आवश्यक
आहे.
सर्व आयातदार आणि निर्यातदारांनी
उलाढाल विचारात न घेता केंद्रीय परवान्यासाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे. 20 कोटींची मर्यादा ओलांडणाऱ्या आणि दोन
किंवा अधिक राज्यांमध्ये काम करू इच्छिणाऱ्या कोणत्याही फूड बिझनेस ऑपरेटरला
भारतात FSSAI केंद्रीय परवाना मिळणे आवश्यक आहे.
टीप: नुकत्याच सादर केलेल्या बदलांमुळे
मूळ FSSAI परवाना असलेली व्यक्ती राज्य किंवा
केंद्रीय परवान्यासाठी त्याच नोंदणी क्रमांकासह अर्ज करू शकते, त्यासाठी वेगळा अर्ज करण्याची गरज
नाही.
FSSAI परवान्यांचे प्रकार
· FSSAI मूलभूत परवाना
· FSSAI राज्य परवाना
· FSSAI केंद्रीय परवाना
· मूळ परवाना- वार्षिक उलाढाल रु. 12 लाखांपेक्षा कमी असल्यास मूळ परवाना
आवश्यक आहे.
· राज्य परवाना- वार्षिक उलाढाल 12-20 कोटींच्या दरम्यान असताना राज्य
परवाना मिळावा. रिपॅकिंग,
रिलेबलिंग व्यवसायाच्या बाबतीत उलाढाल
विचारात न घेता व्यवसायाने राज्य परवाना प्राप्त केला पाहिजे.
· केंद्रीय परवाना- जर वार्षिक उलाढाल 20 कोटींच्या वर असेल तर खाद्य
व्यवसायाने केंद्रीय परवान्यासाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे.
· वार्षिक उलाढालीवर आधारित अन्न व्यवसाय
ऑपरेटरला FSSAI परवाना मिळणे आवश्यक आहे. म्हणून, व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी एखाद्याने FSSAI परवाना मिळवला पाहिजे कारण FSSAI नियम कठोर झाले आहेत म्हणून काही दंड
आणि कायदेशीर शुल्क आहेत.
FSSAI नोंदणी कोण मिळवू शकते?
FSSAI नोंदणी सर्व छोट्या-छोट्या खाद्य
व्यवसायांसाठी आवश्यक आहे. खालील व्यवसायांसाठी भारतात FSSAI नोंदणी आवश्यक आहे:
Ø कोणताही फूड बिझनेस ऑपरेटर ज्याची
वार्षिक उलाढाल रु. 20 लाखांपेक्षा कमी नाही.
Ø एक किरकोळ विक्रेता जो अन्न
उत्पादनांचा व्यवहार करतो.
Ø कोणतीही व्यक्ती जी स्वत: कोणत्याही
खाद्यपदार्थाची निर्मिती किंवा विक्री करत आहे
Ø तात्पुरत्या स्टॉलवर खाद्यपदार्थ
विक्री
Ø धार्मिक किंवा सामाजिक मेळाव्यात अन्न
वाटप करणारी कोणतीही व्यक्ती (केटरर वगळून)
Ø खालील क्षमतेसह अन्न व्यवसायातील लघु
कुटीर उद्योग
व्यवसाय क्षमता
Ø अन्न उत्पादन क्षमता (दूध आणि मांस
व्यतिरिक्त) दररोज 100 किलो/लिटर पर्यंत
Ø दररोज 500 लीटर पर्यंत दुधाची हाताळणी आणि संकलन
Ø 2 मोठ्या जनावरांची किंवा 10 लहान जनावरांची कत्तल करणे.
टिप्पण्या